سید حسین میر کاظمی :
موج سوم شعر ایران ,خیزش از این عصر
...
نو گرایی و ذهنیت نو در روند تکاملی شعر ایران در دهه ی شصت و لاجرم پس از انقلاب , سنگ پایه ی بحث فراوان بوده است . گفتار ها و نوشتار ها در باره ی این نمود فرهنگی , حاوی درک موقعیت شعر در جامعه ی انقلابی ایران می باشد . ناقدان و پژوهشگران تا آن جا پیش رفته که مشخصه ی صنعت شعر این دوره ی تاریخی و شعله وری عصری را پیش کشیده و نوگرایی و دگرگونی در شعر ایران را وارد دانسته اند .
علت نو گرایی و ضرورت نو اندیشی در چیست ؟
بلا شک تکانه ی انقلاب ,تکانه ی جنگ , جا به جایی جمعیت روستایی در شهر و و شهر ها با یکدیگر , پی آمد های آموختگی فرهنگ شهر و روستا , مشکلات تناور اقتصادی , بی منت شدن ارزش ها و سر انجام کشمکش های داخلی و خارجی, ,معنا های نو آفریده اند . ادبیات ما و نیز ادبیت شهری ما در چنین فضای فرهنگی از هویتی بر خوردار می گردد و برای حضور در صحنه ی جهانی رویا های شعر , همین هویت فرهنگ و جامعه ی پر تکانه ی ما بن مایه می باشد . مولود بتن واقعیات جامعه ی ما بر صور خیال چیست ؟کلاسیک مابانه ,! نیمایی ! شاملویی ! موج نو ! حجم ! موج ناب ! گفتاری ! روایتی ! موج سوم !
این واقعیات در بستر آزادی خلاقیت فرم, ساخت, زبان و اندیشه ی محتوای شعر را مونا سب خود می گرداند و با امکانات گذشته ی شهری و تاریخ ملی موجد اسلوب طرفه و روال سبک خودمان می شود .
در مدخل این مقوله , شناخت تاریخی جامعه ی ما و مختصاتش , ملا ک گران بار نو اندیشی شعر ایران می باشد , در بستر آزادی خلاقیت , کوشش شاعر ایرانی و آشنایی با پژوهش شاعران جهان امروز , توان ما را در ارایه نوگرایی و نو اندیشی متاثر از شرایط کنونی جامعه و این دوره از دوران تاریخی تقویت می کند . پیشا پیش این نوید حاصل است که شاعر و نویسنده ی ما نگاهی تازه به انسان جامعه ی پر تکانه ی ما دارد و بار آور آفرینشی نو که در جریان زندگی این عصر با پشتوانه ی فرهنگ کهن و معاصر شعر ی در اندیشه پدید آمده , در جهان هنر و ادبیات خواهند بود و بدون سلیقه آزمایی با بشارت جهان نو ممکنی که انسان حرمت انسان باشد , دقیقن سر چشمه ی حرکتی نو در شعر است .
حال به فوریت این سوال پیش می آید :
فرامرز سلیمانی شاعر و منتقد معاصر که برای اولین با بحث "موج سوم در شعر معاصر ایران" ملهم از انقلاب و جانگ را در نشریات ادبی عنوان کرده , چه آرایی دارد ؟ پاسخ موج سوم شعر ایران به خیزش یک عصر که بر شمرده شد چیست؟
به سال ١٣٦٠ فرامرز سلیمانی با نوشتن کتاب " شعر شهادت است " که رو جلد آن شتک و لکه ی خون از اصابت گلوله روی تی شرت چین و چروک دار عیان بود , با پیش گفتار " شاعران به خیابان می آیند" , قوام نظریه یی را با گفتن شعر امروز ایران در مرحله ی تازه یی است , با بر رسی کتاب شاعران نامدار و مطرح شعر ایران و به ویژه در نقد نامه های سوگنامه ی رویش و حقیقت ناب , بشارت داد , و در تاریک و روشنایی گفت موج سترگ سوم , انسان عصر انقلاب و جنگ را می سراید .
فرامرز سلیمانی , بنیان گزار موج سوم شعر ایران , همه روزه چیز می نویسد , همیشه دست به قلم است و در حوزه های مختلف شایستگی اش را در شعر و شاعری , نقد و ترجمه نشان داده است . نقد ها , معاشران , گفت و شنود ها , سفر های مدام به جای جای سر زمین ایران و دیدار با شاعران, کمک و مدد کار او بوده است و در بافت و پرداخت موج سوم , طرح و نظر عنوانی اش یاری اش کرده اند . آنگاه در هر نوشته یی که امضای فرامرز سلیمانی زیر آن است , موج سوم است . به زعم این نظریه پرداز , موج سوم با مشخصه های بر شمرده اش , توان بیان و تجسم فکر و ذوق عصر هزار و زبان شاعرانه اش را دارد و لاجرم می باید به گفته ها و نوشته های پی گیرانه اش , ساخت اعتنا و استناد کرد . شعر موج سوم را تعریف می کند :
" شعری با ساختمان شعر کوتاه در نگاهی تند و گذرا که در دمی در خود تمام می شود"
مشخصه ی ایجاز , ایهام و از ابزار شعر موج سوم, خیال و تصویر را پیش می کشد . این نکته هم گفتنی است که شعر سوم خود خاسته نیست . کمال تمام راه هایی که شعر راستین معاصر پیموده به این جا می رسد . به تایید امضای فرامرز سلیمانی , شعر مشروطه یک گذرگاه بود .یک پل شناور برای عبور آنی و سریع . موج اول : شعر نیمایی و پس از نیمایی است مثل شعر شاهرودی, منو چهر شیبانی, هوشنگ ایرانی, خانلری, هنرمندی, گلچین گیلانی و مشیری . موج دوم:در شعر دهه ی چهل و سال های پیش و پس از آن . شاملو, اخوان, فروغ, سپهری,و نادرپور و اینک در این عصر موج سوم ...موج سوم یک ورزش گروهی در زمینه ی شعر است و در ترویج این اخلاق , این مذهب تازه در شعر و ادبیات ایران نیز می کوشد . افتخاری اگر هاست به گروه شاعران امروز ایران تعلق دارد . تیم دو چهار در صد امدادی شعر که هر کدامشان می توانند صد متر را زیر ده ثانیه بدوند . چهره های مانا را موج سوم انکار نمی کند که قهرمانان و نمونه های درخشان ملی هستند.
دغدغه و کلنجار این پرسش قلب ذهن , هم چنان مطرح شدنی است . آیا شعر ایران در کسوت موج سوم راهیرویا های جهان از این عصر پر تکانه ی ایران خواهد شد؟
و نوید صدای جهانی را دارد که تاکنون شعر معاصر ایران را با تمام امید هایش به آن منزلگاه نرسیده و بگوید این است هستی انسان در پیوندش با جهان .
با این ملاحضات با باورمندی به پویش فرامرز سلیمانی آیا سخن گوگول در این راستا برای ما پر معنی است :
اطمینان دارم که بعد از من نام من از من خوشبخت تر خواهد شد
سید حسین میر کاظمی
ششم بهمن ٩٢
نو گرایی و ذهنیت نو در روند تکاملی شعر ایران در دهه ی شصت و لاجرم پس از انقلاب , سنگ پایه ی بحث فراوان بوده است . گفتار ها و نوشتار ها در باره ی این نمود فرهنگی , حاوی درک موقعیت شعر در جامعه ی انقلابی ایران می باشد . ناقدان و پژوهشگران تا آن جا پیش رفته که مشخصه ی صنعت شعر این دوره ی تاریخی و شعله وری عصری را پیش کشیده و نوگرایی و دگرگونی در شعر ایران را وارد دانسته اند .
علت نو گرایی و ضرورت نو اندیشی در چیست ؟
بلا شک تکانه ی انقلاب ,تکانه ی جنگ , جا به جایی جمعیت روستایی در شهر و و شهر ها با یکدیگر , پی آمد های آموختگی فرهنگ شهر و روستا , مشکلات تناور اقتصادی , بی منت شدن ارزش ها و سر انجام کشمکش های داخلی و خارجی, ,معنا های نو آفریده اند . ادبیات ما و نیز ادبیت شهری ما در چنین فضای فرهنگی از هویتی بر خوردار می گردد و برای حضور در صحنه ی جهانی رویا های شعر , همین هویت فرهنگ و جامعه ی پر تکانه ی ما بن مایه می باشد . مولود بتن واقعیات جامعه ی ما بر صور خیال چیست ؟کلاسیک مابانه ,! نیمایی ! شاملویی ! موج نو ! حجم ! موج ناب ! گفتاری ! روایتی ! موج سوم !
این واقعیات در بستر آزادی خلاقیت فرم, ساخت, زبان و اندیشه ی محتوای شعر را مونا سب خود می گرداند و با امکانات گذشته ی شهری و تاریخ ملی موجد اسلوب طرفه و روال سبک خودمان می شود .
در مدخل این مقوله , شناخت تاریخی جامعه ی ما و مختصاتش , ملا ک گران بار نو اندیشی شعر ایران می باشد , در بستر آزادی خلاقیت , کوشش شاعر ایرانی و آشنایی با پژوهش شاعران جهان امروز , توان ما را در ارایه نوگرایی و نو اندیشی متاثر از شرایط کنونی جامعه و این دوره از دوران تاریخی تقویت می کند . پیشا پیش این نوید حاصل است که شاعر و نویسنده ی ما نگاهی تازه به انسان جامعه ی پر تکانه ی ما دارد و بار آور آفرینشی نو که در جریان زندگی این عصر با پشتوانه ی فرهنگ کهن و معاصر شعر ی در اندیشه پدید آمده , در جهان هنر و ادبیات خواهند بود و بدون سلیقه آزمایی با بشارت جهان نو ممکنی که انسان حرمت انسان باشد , دقیقن سر چشمه ی حرکتی نو در شعر است .
حال به فوریت این سوال پیش می آید :
فرامرز سلیمانی شاعر و منتقد معاصر که برای اولین با بحث "موج سوم در شعر معاصر ایران" ملهم از انقلاب و جانگ را در نشریات ادبی عنوان کرده , چه آرایی دارد ؟ پاسخ موج سوم شعر ایران به خیزش یک عصر که بر شمرده شد چیست؟
به سال ١٣٦٠ فرامرز سلیمانی با نوشتن کتاب " شعر شهادت است " که رو جلد آن شتک و لکه ی خون از اصابت گلوله روی تی شرت چین و چروک دار عیان بود , با پیش گفتار " شاعران به خیابان می آیند" , قوام نظریه یی را با گفتن شعر امروز ایران در مرحله ی تازه یی است , با بر رسی کتاب شاعران نامدار و مطرح شعر ایران و به ویژه در نقد نامه های سوگنامه ی رویش و حقیقت ناب , بشارت داد , و در تاریک و روشنایی گفت موج سترگ سوم , انسان عصر انقلاب و جنگ را می سراید .
فرامرز سلیمانی , بنیان گزار موج سوم شعر ایران , همه روزه چیز می نویسد , همیشه دست به قلم است و در حوزه های مختلف شایستگی اش را در شعر و شاعری , نقد و ترجمه نشان داده است . نقد ها , معاشران , گفت و شنود ها , سفر های مدام به جای جای سر زمین ایران و دیدار با شاعران, کمک و مدد کار او بوده است و در بافت و پرداخت موج سوم , طرح و نظر عنوانی اش یاری اش کرده اند . آنگاه در هر نوشته یی که امضای فرامرز سلیمانی زیر آن است , موج سوم است . به زعم این نظریه پرداز , موج سوم با مشخصه های بر شمرده اش , توان بیان و تجسم فکر و ذوق عصر هزار و زبان شاعرانه اش را دارد و لاجرم می باید به گفته ها و نوشته های پی گیرانه اش , ساخت اعتنا و استناد کرد . شعر موج سوم را تعریف می کند :
" شعری با ساختمان شعر کوتاه در نگاهی تند و گذرا که در دمی در خود تمام می شود"
مشخصه ی ایجاز , ایهام و از ابزار شعر موج سوم, خیال و تصویر را پیش می کشد . این نکته هم گفتنی است که شعر سوم خود خاسته نیست . کمال تمام راه هایی که شعر راستین معاصر پیموده به این جا می رسد . به تایید امضای فرامرز سلیمانی , شعر مشروطه یک گذرگاه بود .یک پل شناور برای عبور آنی و سریع . موج اول : شعر نیمایی و پس از نیمایی است مثل شعر شاهرودی, منو چهر شیبانی, هوشنگ ایرانی, خانلری, هنرمندی, گلچین گیلانی و مشیری . موج دوم:در شعر دهه ی چهل و سال های پیش و پس از آن . شاملو, اخوان, فروغ, سپهری,و نادرپور و اینک در این عصر موج سوم ...موج سوم یک ورزش گروهی در زمینه ی شعر است و در ترویج این اخلاق , این مذهب تازه در شعر و ادبیات ایران نیز می کوشد . افتخاری اگر هاست به گروه شاعران امروز ایران تعلق دارد . تیم دو چهار در صد امدادی شعر که هر کدامشان می توانند صد متر را زیر ده ثانیه بدوند . چهره های مانا را موج سوم انکار نمی کند که قهرمانان و نمونه های درخشان ملی هستند.
دغدغه و کلنجار این پرسش قلب ذهن , هم چنان مطرح شدنی است . آیا شعر ایران در کسوت موج سوم راهیرویا های جهان از این عصر پر تکانه ی ایران خواهد شد؟
و نوید صدای جهانی را دارد که تاکنون شعر معاصر ایران را با تمام امید هایش به آن منزلگاه نرسیده و بگوید این است هستی انسان در پیوندش با جهان .
با این ملاحضات با باورمندی به پویش فرامرز سلیمانی آیا سخن گوگول در این راستا برای ما پر معنی است :
اطمینان دارم که بعد از من نام من از من خوشبخت تر خواهد شد
سید حسین میر کاظمی
ششم بهمن ٩٢
No comments:
Post a Comment