...
ناقدی دیگر کوشش در تشابه و تعمد در تصویر و واقعیت در شعر موج سوم و ریشه های آن می کند . و این ها همه بر حق است .این مثال های بی تمثال و غیر آن تنها به خاطر آنست که نزدیکی ,همسایه گی ها و یا حتا شباهت های ناگزیر این بحث ها و شعر شاعران مورد مثال آنان را به یکدیگر یاد آوری کند و این که حرکت ها و موج ها همانند خیزش ها و جنبش های اجتماعی هر یک در پی آن دیگری می آیند و در پی پیوندی استوار با یکدیگرند و سلسله و زنجیر عشق در ابدیت آنان دوام دارد و بحث و جدل ها هم
در شعر موج سوم گفتیم که تکانه ی انقلاب و جنگ به ذهن و زبان اذه در تجربه و بیان تازه به تصویر و ایجاز در می آید و حرکتی تازه را در شعر معاصر ایران پدید می آورد که حرکت های تازه یی را به دنبال دارد و همین موجب تحول و نوآوری در شعر دهه ی شصت و دهه های پسا شصت و پسا نیمایی می شود که سالیانی دچار توقف و تاخیر شده بود و بدان توجه نمی شد اما موج سوم دو باره این گفتمان را بر انگیخت
برخیاز شاعران و ناقدان معاصر که در اصول با موج سوم اختلافاتی داشتند هنوز حتا در بیانی دیگر اما به شدت متاثر از ان بودنداینان هنوز این تاثیر را در کار هاشان دنبال می کنند و رگه های دهه ی شصت را که میراث بر موج ها و حرکت های نوین شعر ایران است در شعرشان دارند و این تاثیر و تاثر در عین انکار های ی بلاتصور و پس زدن های بلا تعقل البته خود یکی از سنت های شهری و ادبی ایران است که در فرهنگ های دیگر هم نظیر کامی ندارد
شعر سید علی صالحی واژه سده گرایی را در من سوم می گسترد برخی ادعاهای او ناشی از نه آشناییش با
مباحث نظری و سر در گمی های ذهنی و کپی برداری های همیشه گی اوست .او اما هنوز از جنب و جوش های موج ناب و موج سوم آبشخور و بهره دارد بی آن که گرایش های تازه ی تصویر و خیال را به کار گیرد و بیشتر تمایل به باز سرایی باز سروده ها و دنباله روی پوپولیستی نشان می دهد .
در دهه ی شصت پس از یک دوره ی سکوت نسبی است که شعر آتشی زیر تاثیر موج سوم و شعر ناب و جوان متحول و بار آور می شود و از گوشه های دور انزوا به در می آید
تحول در این دوره شعر های سپانلو و به ویژه شعر های تهران او را که فضای کتاب آواز های ایرانی مرا در تصویر ها و تمثیل هایش دارد , ادامه ی فضاهای شعر دهه ی شصت و موج سوم است تا همانند احمدی ها شعر
محافظه کا رانه اش راهی تازه بگشاید .احمدی البته آن مشکل زبان کلاسیک و التقاطی و معرب سپانلو را ندارد و با تکیه بر تجربه های دوردست موج نویی و شاعرانی ازقبیل هوشنگ بادیه نشین به موج سوم نزدیک تر می شود .در این سالیان زنده یاد بیژن جلالی و همچنین مفتون امینی که برای امضای مانیفست موج سوم اظهار آمادگی می کردند و ذهن جوان آنان همیشه مرا به شگفتی می آورد از این حرکت بهره بردند و شعر شان و تفکر شعر ی شان دچار تکانه های تازه شد . در کتاب من شاپور بنیاد همیشه شاعر موج سوم و شاعر فرا موج سوم و فرا نیمایی بوده است .به دیگران هم در همین هزار و اندی مقاله و خورده مقاله و یاد دشت و نقد و نظر و بر رسی و اشاره و مانند آنها پرداخته ام که به هر تقدیر از نظر ناقدان دور نمی ما ند
...رویا گر انسان را نقش می زند و نقشی آن سان بر هستی می نهاد که جهان یکسر دگر گون می شود .او به آن چه هست قنات نمی کند .گستره ی انتظاراتش تا کهکشان می رود و آتش آغاز پیدایی ی روشنایی ست که رویای او ...به تمامی روشنست . او به کشف راز کیمیای نور در نهایت تاریکی رسیده است . رویآگر از سر زمین خیال گذشته است .اقلیم اندیشه را پشت سر گذاشته است اکنون او عریان و ناب در برابر جهان نشسته است و به عریانی ی آن کوشش دارد تا مرز تن ها از میان رود و جهان یگانه شود به لحظه یی . و زمان از آن اوست .تندیس زمان به دستان جادویی رویا گر ساخته می شود
فرامرز سلیمانی: بخشی از مقاله ی موج سوم در شعر معاصر ایران
آن هستی متناقض و پیچیده ی مورد اشاره ی مختاری و یا ذهنیت متناقض انقلابی و جنگی مورد اشاره ی شعر موج سوم و شعر دهه ی شصت و موج نو و شعر حجم و موج ناب و شعر عشق و مانند اینها را باید در تامل و بردباری برای همان ژ رفکاوی تناقض ها و ناهمگونبندی ها و نا متعادل ها و بهران های جهان بیرون و درون طرح کرد . این تامل هم کوششی جمعی و گروهی , و هم کارکردی فردی و شخصی را در بر دارد .
من فکر می کنم نیما هم اگر در این بیست سی سال اخیر می زیست باز هم به دور از فشار فضای قدرت و تکتازی
به همان تامل ذهنی و اندیشگی می نشست که بخشی از هویت نیمایی و فلسفه ی نیمااییزم شده است . همان خلوتی که گفت شعر را تطهیر می کند - و چه خوش گفت - پس در این شناخت می توان در متن شتاب و تعلیق و ملغمه ی
سو تفاهم و تفاهم زیست اما در ارایه ی دستاورد های نو جویانه و نو آورانه و نو گرایانه و مدرن در قاموس رمبویی
و جست و جوی تاثیر و تاثر های آن در شعر و ادبیات و هنر های معاصر مان شتابی در کار نیست و قضاوت همگانی را می توان به تاریخ واگذاشت یعنی که تاریخ را به قضاوت گمارد .حالا البته ما خود تاریخ هستیم و در این قضاوت تاریخی و دست کم از دید گاههای پسا نیمایی که می بینیم آتشی و هم حقوقی و حتا در رده های پایین تر بابا چاهی و شاید شمس هم و نیز به ویژه مفتون امینی با ذهنیت ها و تجربه های کلاسیک و نیمه کلاسیک وامدار حرکت های جوان موج سوم و پسا شصت هستند و شعر مانی و شعر باز نشسته ی فلکی و خل بی شمار دیگر در درون و خارج حتا اگر هم آن را عنوان نکنند و یا مخالفت ورزند . از غزه ی اتفاق آن ها را که در ایران و خارج دیدم با موج سوم مخالفت می ورزند بیشتر از این حرکت و جنبش و انقلاب و دگرگونی بهره بردند و گر نه ناگهان به پله های جادویی رگه های نامریی آفرینش بدین آسانی نمی رسیدند شاعرانی مثل رضا مقصدی که سه چهار دهه است همان حرف های همیشگی را تکرار می کنند و ماست خودشان را می خورند در حقیقت بیشتر خاموشی گزیدند و گویی زمان در ذهن زنگ زده شان متوقف شده است .این توقف مرگبار را در فریاد های دیگر هم می توان دید و ما این جا بیشتر کوشش داریم که آفرینش ها را در آن هستی متناقض و پیچیده نشان دهیم و فهرست آفرینندگان را یاد آوریم و شما هم لابد در این را با من همراهید .و من در این جا می خواهم حرف هایم را با یکی دو سه تن از این ها شریک شوم و با شما در میان بگزارم که از همین نسل های ما هستند و در حال و هوای همین موج دم می زند و یا می زدند
آن هستی متناقض و پیچیده ی مورد اشاره ی مختاری و یا ذهنیت متناقض انقلابی و جنگی مورد اشاره ی شعر موج سوم و شعر دهه ی شصت و موج نو و شعر حجم و موج ناب و شعر عشق و مانند اینها را باید در تامل و بردباری برای همان ژ رفکاوی تناقض ها و ناهمگونبندی ها و نا متعادل ها و بهران های جهان بیرون و درون طرح کرد . این تامل هم کوششی جمعی و گروهی , و هم کارکردی فردی و شخصی را در بر دارد .
من فکر می کنم نیما هم اگر در این بیست سی سال اخیر می زیست باز هم به دور از فشار فضای قدرت و تکتازی
به همان تامل ذهنی و اندیشگی می نشست که بخشی از هویت نیمایی و فلسفه ی نیمااییزم شده است . همان خلوتی که گفت شعر را تطهیر می کند - و چه خوش گفت - پس در این شناخت می توان در متن شتاب و تعلیق و ملغمه ی
سو تفاهم و تفاهم زیست اما در ارایه ی دستاورد های نو جویانه و نو آورانه و نو گرایانه و مدرن در قاموس رمبویی
و جست و جوی تاثیر و تاثر های آن در شعر و ادبیات و هنر های معاصر مان شتابی در کار نیست و قضاوت همگانی را می توان به تاریخ واگذاشت یعنی که تاریخ را به قضاوت گمارد .حالا البته ما خود تاریخ هستیم و در این قضاوت تاریخی و دست کم از دید گاههای پسا نیمایی که می بینیم آتشی و هم حقوقی و حتا در رده های پایین تر بابا چاهی و شاید شمس هم و نیز به ویژه مفتون امینی با ذهنیت ها و تجربه های کلاسیک و نیمه کلاسیک وامدار حرکت های جوان موج سوم و پسا شصت هستند و شعر مانی و شعر باز نشسته ی فلکی و خل بی شمار دیگر در درون و خارج حتا اگر هم آن را عنوان نکنند و یا مخالفت ورزند . از غزه ی اتفاق آن ها را که در ایران و خارج دیدم با موج سوم مخالفت می ورزند بیشتر از این حرکت و جنبش و انقلاب و دگرگونی بهره بردند و گر نه ناگهان به پله های جادویی رگه های نامریی آفرینش بدین آسانی نمی رسیدند شاعرانی مثل رضا مقصدی که سه چهار دهه است همان حرف های همیشگی را تکرار می کنند و ماست خودشان را می خورند در حقیقت بیشتر خاموشی گزیدند و گویی زمان در ذهن زنگ زده شان متوقف شده است .این توقف مرگبار را در فریاد های دیگر هم می توان دید و ما این جا بیشتر کوشش داریم که آفرینش ها را در آن هستی متناقض و پیچیده نشان دهیم و فهرست آفرینندگان را یاد آوریم و شما هم لابد در این را با من همراهید .و من در این جا می خواهم حرف هایم را با یکی دو سه تن از این ها شریک شوم و با شما در میان بگزارم که از همین نسل های ما هستند و در حال و هوای همین موج دم می زند و یا می زدند
موج سوم به مثابه ققنوسی از خاکستر حرکت ها و زمان سر برآورد در زمانه یی که شعر امروز حتا از جانب شاعران و آفرینندگان نیز مورد بی مهری بود
...
به این حرکت متفاوت و قابل رویت , شاعری دیگر نیز اشاره دارد و آن را شعر دهه ی تحول می خواند البته او هم به شکل گیری برخی و باز نشستگی برخی دیگر اشاره دارد و به ار تقدیر آن را انگیزه یی جهت تفکر جدی تر می داند ...اگر چه اکثر شاعران نسلهای پیشین آن را در مصاحبه یا در متن های شفاهی از آن با کنایه و...گذشته اند -هرمز علیپور :شعر امروز در ده ی شصت,پر, واشینگتن ١٩٩٢
زنده یاد نادر نادرپور نیز بر آبشخور هایکو و ایجاز شاعرانه تاکید می گذارد و می گوید :اما به هر حال داوری
در باره ی موج سوم چندان برای من دشوار نیست زیرا اینگونه شعر را با سر چشمه هایش می شناسم و خوب می دانم که از یک سو ریشه در ایجاز شاعرانه اونگرتی و دیگر کسانی که من نمونه هایی از اشعارشان را در کتاب هفت چهره از شاعران معاصر ایتالیا ترجمه و تدوین کرده ام و نام کتاب اخیر را از این رو ذکر می کنم که به توجه هواداران نسبت به آن وقوف کامل دارم..-همان
نادر پور خود نیز به همانندی و همریشه گی ایجاز مدیترانه یی. ایجاز چینی و ژاپونی و همچنی ایجاز ایرانی در پهلوی ها و دوبیتی ها توجه دارد و از این جزیی از اجزای شعر امروز این گونه می گوید و به آن از دریچه ی
نگاه و آفرینه های خود ارجی باید نمی گذارد : ریشه های ژاپونی و ایتالیایی موج سوم به سر چشمه ی ایرانی آن که رباعی نام دارد می رسد...هر یک از اقوام در شعر پسندی خاص دارد و از آن جمله ایران است که شعر کوتاه را چندان نمی پسندد ٠و به تور کلی اشعر قطره چکانی...البته این گفت و گو و دیالوگ ادامه دارد .- شعر امروز ایران در دهه ی شصت,همان
...
به این حرکت متفاوت و قابل رویت , شاعری دیگر نیز اشاره دارد و آن را شعر دهه ی تحول می خواند البته او هم به شکل گیری برخی و باز نشستگی برخی دیگر اشاره دارد و به ار تقدیر آن را انگیزه یی جهت تفکر جدی تر می داند ...اگر چه اکثر شاعران نسلهای پیشین آن را در مصاحبه یا در متن های شفاهی از آن با کنایه و...گذشته اند -هرمز علیپور :شعر امروز در ده ی شصت,پر, واشینگتن ١٩٩٢
زنده یاد نادر نادرپور نیز بر آبشخور هایکو و ایجاز شاعرانه تاکید می گذارد و می گوید :اما به هر حال داوری
در باره ی موج سوم چندان برای من دشوار نیست زیرا اینگونه شعر را با سر چشمه هایش می شناسم و خوب می دانم که از یک سو ریشه در ایجاز شاعرانه اونگرتی و دیگر کسانی که من نمونه هایی از اشعارشان را در کتاب هفت چهره از شاعران معاصر ایتالیا ترجمه و تدوین کرده ام و نام کتاب اخیر را از این رو ذکر می کنم که به توجه هواداران نسبت به آن وقوف کامل دارم..-همان
نادر پور خود نیز به همانندی و همریشه گی ایجاز مدیترانه یی. ایجاز چینی و ژاپونی و همچنی ایجاز ایرانی در پهلوی ها و دوبیتی ها توجه دارد و از این جزیی از اجزای شعر امروز این گونه می گوید و به آن از دریچه ی
نگاه و آفرینه های خود ارجی باید نمی گذارد : ریشه های ژاپونی و ایتالیایی موج سوم به سر چشمه ی ایرانی آن که رباعی نام دارد می رسد...هر یک از اقوام در شعر پسندی خاص دارد و از آن جمله ایران است که شعر کوتاه را چندان نمی پسندد ٠و به تور کلی اشعر قطره چکانی...البته این گفت و گو و دیالوگ ادامه دارد .- شعر امروز ایران در دهه ی شصت,همان
No comments:
Post a Comment